پرورش کودک یکی از اصلی ترین موضوعات در علم روانشناسی می باشد و همچنین خانواده های دارای فرزند
و حتی زوجینی که در آینده قصد بچه دار شدن دارند ، بسیار به این موضوع اهمیت داده و سعی می کنند
اطلاعات خود را درزمینه ی پرورش کودک بالا ببرند تا بتوانند فرزندپروری موفق و کودکی سالم ، از هر جهت ،
داشته باشند.
همان طور که می دانید روانشناسی کودک ، یکی از زیررشته های اصلی رواشناسی است و
متخصصین خاص خود در این زمینه را دارد . این مطلب نشان دهنده ی اهمیت سرشار پرورش کودک است .
امروزه برخلاف دوران گذشته که والدین بیشتر از شهود و تجربه ی خود یا بزرگترهایشان ، در تربیت فرزند
استفاده می کردند ، خانواده ها سعی می کنند براساس مسائل روز روانشناسی ، کودک خود را پرورش دهند.
علت اهمیت سرشار پرورش صحیح کودک
چرا امروزه در علم روانشناسی، تا این میزان به تربیت صحیح کودک ، تاکید می شود ؟!
علت این تاکید آن است که اگر می خواهید در بزرگسالی ، فردی سالم از لحاظ روانی باشید باید دوران کودکی
سالمی را تجربه کرده باشید !
در واقع در سال های اولیه ی زندگی انسان ، بنیان بسیاری از مسائل روانشناختی عاطفی ، هیجانی ، ارتباطی
در فرد ، گذاشته شده و اگر در این سال های مهم کودکی، فرد دچار آسیب،بدرفتاری، بی توجهی ، سواستفاده
جسمی یا جنسی یا هر نوع آسیب روانیدیگری شود ،این مسئله می تواند شالوده ی بسیاری از اختلالات
روانی در سنین بزرگسالی ، در نظر گرفته شود . جالب است بدانید در بررسی پیشینه ی بسیاری مبتلایان
به اختلالات روانی ، تاثیر فرزندپروری ناسالم در سال های اولیه زندگی دیده می شود .
شیوه ی تربیت کودک را جدی بگیرید !
در همین راستا ، یکی از نکاتی که والدین در تربیت کودک باید به آن توجه کنند ، جملات و کلماتی است
که روزانه با کودک خود تبادل می کنند . اما گاهی این کلمات یا جملات از لحاظ روانشناختی، می تواند
انتقال دهنده یپیام های منفی و مخرب به کودک باشد .
برای خرید یک سیسمونی شیک و با قیمت مناسب ، بر رویاینجا کلیک کنید.
اگرچه والدین از نقش این پیام ها غافل بوده وناخواسته آنها را به زبانمی آورند اماکودک هر آنچه را که
از پدر و مادر خود می شنود در دنیای ذهنی خود تحلیل و تفسیر می کند و آن جملات تبدیل به باورهای محکم
در ذهن و قلب آنها می شود .
جملات و کلماتی که هرگز نباید به کودکتان بگویید !
در ادامه 10 مورد از جملات یا کلماتی که می تواند تاثیر منفی برکودک داشته باشد ، آورده شده تا
والدین از به کار بردن آنها در ارتباطات روزانه با فرزند خود ، خودداری کنند.
1 ) اگه این کار رو انجام بدی ، دیگه دوستت ندارم !
یکی از شایع ترین جملات اشتباه والدین، همین جمله است ! دوستت ندارم اگر بچه ی خوبی نباشی ،
اگر در مهمانی اذیت کنی ، اگر غذا روی زمین بریزی ، اگر اتاقت را تمیز نکنی و هزاران اگر دیگر…!
قطعا هدف والدین از به کار بردن جمله ی ( دیگر دوستت ندارم ) ، این است که کودک را به کار درست ،
تشویق کنند اما آنها از تاثیرات مخرب این پیام آگاه نیستند !
باید بدانید گفتن این جمله به کودک ، این حس را به او القا می کند که والدین من ، تنها در شرایطی که رفتار
درستی داشته باشم مرا دوست دارند نه همیشه ! و دوست داشته شدن من ، وابسته به رفتار من است !
این کودک در بزرگسالی ، تبدیل به فردی می شود که برای تایید شدن توسط دیگران ، دست به انجام
هر کاری می زند چرا که یاد گرفته است او زمانی انسان ارزشمندی است که مورد تایید دیگران باشد !
لطفا از به کار بردن این جمله در پرورش کودک خود امتناع کرده و کودک خود رابدون هیچگونه شرطی
دوست داشته باشید و این را به او نیز منتقل کنید . کودک باید این را متوجه بشود که شما او را دوست
دارید به این دلیل که فرزند و پاره تن شماست ، نه به این دلیل که مطابق میل شما رفتار می کند !
جمله ی صحیح :من تو رو در هر شرایطی دوست دارم اما این رفتار تو ، رفتار درستی نبود .
2 ) یکم منو تنها بزار و انقدر به من نچسب !
حتما این رفتار را در کودکان زیاد دیده اید که برای جلب توجه والدین خود و یا ابراز علاقه و عشق خود
به آنها ( مخصوصا مادر ) ، سعی می کنند مدام با والد خود تماس فیزیکی برقرار کنند و به اصطلاح
عامیانه تر از مادر یا پدر آویزان شده و به او می چسبند !
اما گاهی این رفتار کودکانبرای والدین آزارنده شده و آن ها را خسته می کند ، مخصوصا زمانی که آنها
مشغول انجام کار های خود هستند یا دچار بی خوابی و خستگی هستند. درست است که تمام پدر و مادرها
پاره ای اوقات مایلند تنها باشند ، ولی ابراز آنبا این جملات غلط به کودک ،این حس را به او القا می کند
که پدر و مادرم مرادوست ندارند!جالب اینجاست والد در برخی شرایط که حوصله ندارد ، کودک را
طرد می کند و در شرایطی دیگر ، از او می خواهد پیش مادر بیاید و او را بغل کند ! با این رفتار دوگانه
و متناقض ،کودک گیج و مستاصلشده ونمی داند بلاخره چه کاری خوب است و چه کاری بد !
جمله صحیح : من تو رو خیلی دوست دارم اما الان مامان ( بابا) خسته است (کار داره) و نیاز
دارهکمیتنها باشهاما بهت قول میدم نیم ساعت دیگه میام و باهم بازی می کنیم .
3 ) یکم از فلانی یاد بگیر !
خیلی از مواقع والدین در پرورش کودک خود و برای تشویق او به کار صحیح ، او را با دیگری مقایسه
می کنند . جملاتی مانند : یکم از خواهرت یاد بگیر، ببین چقدر خوب غذا می خوره !
یکم از پسرخاله ات یاد بگیر ، ببین چقدر درس میخونه ! و هزاران جمله ی مشابه دیگر ….!
شما به عنوان والد باید بدانید این گونه جملات مقایسه ای و تحقیرآمیز ، نه تنها موجب افزایش یادگیری
در کودک نمی شود ، بلکه در وهله اول سبب افزایش حسادت بین برادر و خواهرها یا کودکان فامیل شده ،
و باعث می شود آنها از هم بیزار شوند . همچنین این جملات باعث کاهش اعتماد به نفس فرزند در آینده
خواهد شد . چرا که همواره خود را با دیگران مقایسه کرده و خود او را از آنها کمتر و بی ارزش تر می داند !
در عوض مقایسه کردن بچه ها، برای فرزندتان دقیقا مشخص سازید که از او چه می خواهید؟!
اتاق تمیز؟ درس خواندن؟ غذا خوردن ؟ آن بخش از رفتار فرزند که مایلید تغییر کند، به دقت مشخص
سازید و برای او توضیح دهید این رفتار درست ، چه فوایدی برای او دارد .
جمله صحیح : اگه غذاتو بخوری، بزرگ و قوی میشی و میتونی زودتر دوچرخه سواری رو یاد بگیری.
( بجای این جمله که ببین برادرت چقدر خوب غذا میخوره ! )
4 ) تو …… ترین بچه دنیایی !
خیلی از مواقع در پرورش کودک ، والدین القابی را به فرزند خود نسبت می دهند و در واقع به او برچسب
شخصیتی می زنند.
این برچسب ها می تواند مثبت یا منفی باشد اما در هرصورت تاثیر مخربی بر روی کودک دارد.
به کار بردن برچسب های مثبت مانند : تو باهوش ترین بچه دنیایی ، باعث می شود کودک همواره خودش را در
آن قالب خاص ببیند و سبب شود که او حس کند، هیچ گاه با شکست روبه رو نمی شود، ( حتی اگر هیچ گونه
تلاشی برای رسیدن به اهداف خود نکند ) . این جمله همچنین سبب ایجاد اضطراب فراوان در کودک می شود
چرا که می داند والدینش او را باهوش ترین بچه دنیا می دانند . پس او نبایدهیچ گاهدر زندگی اش دچار
شکست شود . همچنین القاب منفی مانند تو بچه ی تنبلی هستی یا تو به درس علاقه نداری! باعث می شود
کودک این ویژگی را به عنوان جزء جدانشدنی خود به حساب آورد و در نتیجه هیچگونه تلاشی برای
از بین بردن آن نکند.
جمله صحیح : من میدونم اگه تلاش کنی ، حتما در امتحانت نمره خوب می گیری ( بجای جمله ی تو باهوش
ترین بچه دنیایی !)
5 ) تو همیشه اینطوری هستی !
«هميشه» و «هيچوقت» كلمههايي هستند كه به كاربردن آنها در مورد کودکان درست نيست. ( البته درروابط
زوجین هم صحیح نیست !)
اين كلمات به كودك اين موضوع را القا ميكند كه آن ویژگی، جزو شخصیت اوست وهيچ شانسي براي تغيير
دادن خود ندارد . درنتیجه باعث ميشود كه كودك خود را به همان شكل بپذيرد و هيچ تلاشي براي بهبود
رفتار خود انجام ندهد. پس از به کار بردن جملاتی مثل تو همیشه بچه ی بی انضباطی هستی!
بپرهیزید و جملات صحیح تر را جایگزین آن کنید .
جمله صحیح : تو بچه ی مرتب و تمیزی هستی اما امروز اتاقت بهم ریختس! من مطمئنم زود تمیزش میکنی .
6) این که ترس نداره !
وقتی کودک شما صادقانه احساساتش را به شما بیان می کند ، باید به آن احساس احترام بگذارید و آن را
بی اهمیت یا مسخره جلوه ندهید .
گفتن این گونه جملات در پرورش کودک ، باعث می شود کودک سردرگم شده و در آينده از اينكه به
احساسات خود اعتماد كند يا آن را به زبان بياورد، دچار شك و ترديد ميشود. پس وقتی کودک به طور مثال
مطرح میکند از دکتر و آمپول میترسد ، صرفا نگویید آمپول که ترس نداره ! کی از آمپول می ترسه
که تو میترسی ؟! مگه آمپول میخواد بخورتت ؟!
جمله صحیح : عیبی نداره اگه از آمپول بترسی اما نگران نباش من پیشتم و کمکت میکنم.
7 ) اگه بچه بدی باشی،گرگه ( نمکی ، دزده و…) میاد می برتت !
یکی دیگر از شیوه های غلط رایج در پرورش کودک ، ترساندن بچه ها با اصطلاحات مختلف مانند دزد و
گرگ و … است .این تهدید ها باعث می شود کودک ترس از دست دادن والدین خود را داشته باشد ، ترس
از اینکه او را تنها می گذارند و باعث افزایش اضطراب فرزند ، کابوس های شبانه یا حتی شب ادراری شود.
هیچ وقت فرزند را با اصطلاحات این چنینی تهدید نکنید و در عوض یک شیوه تنبیه سالم را به او گوشزد کنید.
جمله صحیح : اگر اسباب بازیتو پرتاب کنی ، اون رو ازت می گیرم و دیگه نمیتونی باهاش بازی کنی.
( بجای این جمله که اگه اسباب بازیتو پرتاب کنی ، اقا گرگه میاد سراغت ! )
8 ) اینکه درد نداره !
خیلی از مواقع وقتی کودک زمین میخورد یا آسیب جسمی می بیند ، دردش گرفته و گریه می کند . در این شرایط
پدر و مادر فورا اینگونه جواب می دهند: اینکه درد نداره ، ببین پات هیچی نشده !
گريه کردن کودکان هنگام زمين خوردن و درد گرفتن بخشي از بدن آنها، واکنش بسيار طبيعي است. کودک با
گريهکردن احساس درد خود را بيان ميکند و به ما نشان ميدهد که نياز به حمايت دارد. پس والدین با گفتن
این جملات غلط درپرورش کودک ، باعث می شوند کودک بیان احساسات خود را اشتباه بداند .
جمله صحیح : میدونم افتادی زمین و پاهات درد گرفتن . اما اگه یکم استراحت کنی ، سریع خوب میشه.
9) خیلی بچه بدی شدی !
یکی دیگر از جملات غلط در پرورش کودک ، خطاب قرار دادن شخصیت کودک ، بجای آن رفتار غلط است .
وقتی کودک شما رفتار اشتباهی از خود نشان می دهد ، سعی کنید همان رفتارغلط را هدف قرار داده و آن را
سرزنش کنید .
وقتی به فرزند گفته می شود ، خیلی بچه ی بدی هستی ، او اینگونه برداشت می کند که اگر هر کار خوبی هم
انجام دهد ، باز هم ذاتا آدم بد و بی ارزشی است . پس دست از تلاش کردن برمیدارد !
جمله صحیح : آن کاری که انجام دادی ، خیلی بد بود . ( بجای اینکه تو بچه ی بدی هستی ! )
10 ) پسرها که گریه نمی کنند !
اشتباه دیگر در پرورش کودک ، القای جملات جنسیتی به فرزند است . جملاتی مانند پسرها که نمیترسند!
پسرها که گریه نمی کنند ! دختر ها که با پسرها بازی نمی کنند !
اینگونه جملات ، بنیان نگرش های جنسیتی غلط را در ذهن کودک کاشته و می تواند منشا تبعیض های جنسیتی
و خشونت علیه زنان در بزرگسالی شود. چرا که پسران یاد می گیرند از دختران برتر هستند یا دختران باید
خود را کم ارزش تر از پسران بدانند.
جمله صحیح :دختر و پسر نداره . هرکسی ممکنه از بعضی چیزها بترسه .
امیدواریم از خواندن این مقاله لذت برده باشید ♥
لطفا با کامنت ها و نظرات خود ، ما را در جهت بهبود کارمان یاری بفرمایید ♥
از همکاری شما عزیزان صمیمانه سپاس گزاریم ♥
عالی بود. مرسیییییییییی